December 2022
Duurzame en slimme sociale huurwoningen
vv+ opvallend
Het kostte TU/e studententeam CASA zes jaar ontwikkelen, ontwerpen en bouwen, maar het resultaat is er dan ook naar. CASA 1.0, een slimme en duurzame woning, is een feit. Het concept is in drievoud gebouwd in de Helmondse wijk Brandevoort en leert dat óók binnen de sociale huursector nul-op-de-meter woningen mogelijk zijn waarbij bewoners onafhankelijk zijn van de salderingsregeling.
In 2016 werd Team CASA opgericht als studententeam met de visie om ‘de energietransitie naar duurzaam wonen te versnellen’. Dit evolueerde naar de ontwikkeling van een speciale duurzame en slimme woning (CASA) als comfortabel, betaalbaar en duurzaam alternatief voor de sociale woningbouw. In een tijdsbestek van zes jaar, waarin de samenstelling van het team steeds wisselde, zijn de studenten (van uiteenlopende disciplines) erin geslaagd een reëel en haalbaar concept te ontwerpen én te bouwen. Hiervoor is samengewerkt met veel verschillende partners.
Installatietechniek
CASA 1.0 is uitgevoerd met een innovatief systeem voor verwarming en ventilatie. Voor de opwekking van warmte wordt gebruik gemaakt van een warmtepomp die direct is te koppelen aan pv-panelen en hoofdzakelijk in de zomer draait. In deze maanden draagt hij de warmte uit de woning via vloerkoeling over aan een waterbassin van 104 m3 dat zich onder het huis bevindt. Deze opgeslagen warmte is vervolgens weer te gebruiken om het huis in de wintermaanden te verwarmen. Dit systeem voorkomt een overschot aan energie in de zomer en een tekort in de winter en hiermee eventuele piekbelastingen op het lichtnet.
Naast de pv-panelen zijn op het ‘energiedak’ ook zonnecollectoren te vinden die warmte opwekken. CASA 1.0 is hiermee een nul-op-de-meter-woning die ook onafhankelijk is van de salderingsregeling. Er is gekozen voor vraaggestuurde ventilatie, waarbij sensoren de luchtkwaliteit en temperatuur meten en de waarden naar het regelsysteem verzenden. Deze stuurt de ventilatie aan wanneer dit nodig is.
Het hart van de installatietechnieken is te vinden in het centrum van de woning, door Team CASA gedoopt tot ‘service core’. Hierbinnen communiceren de verschillende systemen met elkaar en worden ze aangestuurd. Het studententeam ontwikkelde hiervoor zelf de regeltechniek en creëerde zo naast een duurzaam ook een slim huis. Op dit moment vindt er een upgrade plaats waarbij de ventilatie zichzelf volautomatisch inregelt. Ook wordt gewerkt aan de productie van warm tapwater uit de seizoensopslag.
Bouwkunde
Ook op bouwkundig gebied wordt het thema duurzaamheid ingevuld. Zo is het CASA-huis volledig gemaakt van staal en herbruikbaar hout. Vooral hout is een bouwmateriaal dat een bijdrage levert aan een goede klimatisering van de woning. Door de isolerende werking zal het binnen langer koel blijven op warme dagen en in de winter minder snel afkoelen. Verder is de gevelbekleding van bamboe. Dit materiaal is CO2-neutraal, volledig onderhoudsvrij en brandwerend. Bovendien bestaat de woning uit losse modules die geen verbindingsmiddelen – zoals beton – nodig hebben.
Drie appartementen
Uiteindelijk is het concept vertaald naar drie appartementen in de Helmondse wijk Brandevoort. Hier ontwikkelt Brainport Smart District ook de wijk van de toekomst. Voor de echte realisatie van de woningen is intensief samengewerkt met bouwbedrijf Hurks en woningcorporatie Woonbedrijf.
Met de drie appartementen heeft het studententeam bewezen dat het kan: slimme en duurzame woningen voor de sociale woningbouw. Zo overtuigend zelfs, dat teammanager Antoine Post een spin-off bedrijf oprichtte onder de naam Integer Technologies. Ook Bouwbedrijf Hurks heeft inmiddels zijn vertrouwen uitgesproken in het concept en werkt nu samen met Integer Technologies aan een demonstratieproject voor 24 appartementen.
Het commercialiseren van het CASA 1.0-concept gaat verder onder de naam CASA 1.0 DEI. Met DEI als verwijzing naar de Demonstratie Energie- en Klimaatinnovatie (DEI+) van RVO. Een subsidie om pilot- en demonstratieprojecten te realiseren met als doel het bevorderen van duurzaamheid.
Bijdrage
CASA 1.0 is mede mogelijk gemaakt door een bijdrage uit het Stimuleringsfonds Metropoolregio Eindhoven, het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling, de provincie Noord-Brabant en een Topsector Energiesubsidie van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat.
Tekst: ing. Marjolein de Wit - Blok
Fotografie: Rien Boonstoppel