Bouwen voor overmorgen

Alle anderen zijn eigenlijk bezig met bouwen voor overmorgen, en dat beseft niet iedereen. Onze gebouwen en de installaties gaan immers jaren mee, als het goed is zelfs decennia. Wat we nu bouwen en installeren moet in pakweg 2040 nog probleemloos kunnen functioneren. Wat dat betreft is de focus op 2030 die beleidsmakers en politici hebben, een ernstige vorm van bijziendheid. We bouwen niet voor morgen, maar voor overmorgen.
Maar doen we dat dan ook? Want we ontwerpen onze gebouwen en installaties op normen en marktstandaarden die we de afgelopen jaren hebben ontwikkeld en die gebaseerd zijn op ervaringen uit het verleden. Passen die wel bij de gebouwen van overmorgen? We dimensioneren onze verwarmings- en koelinstallaties bijvoorbeeld op de dataset uit klimaatnorm NEN 5060; dat zijn datasets van rond de eeuwwisseling.

Ja, er wordt gewerkt aan een update, dus dat komt ‘morgen’ weer goed, maar wat is de impact nu? De installaties in de gebouwen van nu en gisteren zijn in feite al niet goed afgestemd op het klimaat van vandaag, laat staan van (over-)morgen. We onderschatten met name de koelbehoefte en dus ook het belang van een zonbewust ontwerp en de positieve effecten van zonwering en beschaduwing. Het resultaat: gebouwen die niet koel te houden zijn. Vind je het gek dat er massaal achteraf airco’s worden ingebouwd?
Bovendien is er de mogelijke aansprakelijkheid. We zouden toch moeten weten dat het klimaat verandert, waarom anticiperen we daar niet beter op? Een terechte vraag van opdrachtgevers en eindgebruikers, die de afgelopen jaren al heeft geleid tot procedures. Want waarom zijn appartementen die voldoen aan de eisen niet koel te krijgen, zelfs niet op een dag dat het buiten al aan het afkoelen is?

Zo bezien zijn onze ontwerprichtlijnen onbetrouwbaar geworden. Dat vraagt om een andere, kritische, houding in bouw- en ontwerpteams van de opdrachtgever en ontwikkelaars en een proactieve instelling van de betrokken adviseurs. Natuurlijk zullen die adviseurs blijven aantonen dat er wordt voldaan aan de eisen van gisteren en vandaag. Maar de grote vraag is natuurlijk of de gekozen oplossing past bij de verwachtingen van overmorgen.