Juli/Augustus 2025
Seriematige renovatie in ‘Living Lab’
VV+ opvallend
Duitsland wil zo snel mogelijk komen tot een klimaatneutraal gebouwenbestand, maar staat daarbij ‘in de file’. Een oplossing is gezocht in seriematige renovatie. LEG Immobilien SE heeft in Mönchengladbach hiervoor het eerste Energiesprong Living Lab in Duitsland geopend om deze aanpak te testen tijdens lopende projecten. Zo zijn in de wijk Am Brandhügel vijf meergezinswoningen met in totaal 20 wooneenheden gerenoveerd.
Een alternatief voor de conventionele saneringsmethode in Duitsland komt uit Nederland en is genaamd Energiesprong. Het idee is gebaseerd op serieproductie en wordt sinds 2019 door de voormalige startup Ecoworks verder ontwikkeld voor de Duitse markt. Emanuel Heisenberg, oprichter en ceo van Ecoworks: ‘Meergezinswoningen uit de periode 1950 - 1970 zijn, vanwege de slecht geïsoleerde bouwschil en de geringe inhoud, bijzonder geschikt voor seriematige renovatie. Er zijn inmiddels verschillende projecten afgerond, waaronder 20 wooneenheden in het Living Lab Mönchengladbach. De vijf woongebouwen uit de jaren vijftig zijn daarbij niet alleen visueel gemoderniseerd, maar ook omgebouwd tot energiepluswoningen die voldoen aan de NetZero-norm.’
Project
Het ontwerp voor de aanpassingen van de wooneenheden ligt in een BIM-model dat Ecoworks genereerde met behulp van een 3D-laserscan. Dit model fungeert tevens als digital twin en biedt een goede basis voor een volledig gedigitaliseerde planning.
Een van de meest opvallende bouwkundige aanpassingen is het plaatsen van een gebouwschil die is opgebouwd uit kant-en-klare gevel- en dakelementen. De 32 cm dunne, industrieel geprefabriceerde gevelmodules zijn bekleed met James Hardy vezelcementpanelen met houtlook. Koudebruggen zijn zoveel mogelijk voorkomen.
Ecoworks testte in dit project voor het eerst een nieuw type gevel-TGA-module met geïntegreerde verwarmings- en warmwaterleidingen, die kostbare renovatie van de leidingen in de appartementen overbodig maakt. Ook de ramen, inclusief zonwering, en de toevoerleidingen voor de ventilatie zijn in de module geïntegreerd.
Na het verwijderen van de oude dakbedekking werd het dak voorzien van geïsoleerde dakelementen met profielplaatbekleding en pv-modules voor het opwekken van eigen stroom. Het kelderplafond werd geïsoleerd met 160 mm minerale wol. Verder is de gasverwarming in elke woning vervangen door een warmtepomp voor laagtemperatuur verwarming en een buffervat. De benodigde stroom is afkomstig van het eigen pv-systeem, aangevuld met ingekochte groene stroom. De warmtevoorziening is daarmee volledig losgekoppeld van fossiele brandstoffen.
Installatieproducten
Om de woningen koel te houden in een tijd waarin de zomers steeds warmer worden, zijn de nieuwe ramen af fabriek uitgerust met 100 WMS-gestuurde rolluiken van Warema. Deze worden automatisch aangestuurd op basis van de weersomstandigheden. Zij voorkomen oververhitting op warme dagen en fungeren in de winter als goede isolatie: de luchtlaag tussen de rolluiken en de ramen houdt de warmte in de woningen.
Geheel in lijn met het concept van Energiesprong zijn de voorbouw rolluiken bij aankomst op de locatie compleet voorgemonteerd. Bij het project in Mönchengladbach zijn de aansluitkabels op de oude bestaande gevel gelegd en bevinden zich na de montage van de gevelelementen in de isolatielaag. Hierdoor was het mogelijk de werkzaamheden van buitenaf uit te voeren.
Voor de ventilatie is gebruikgemaakt van de iV14-Zero en iV-Twin+ units van inVENTer, specifiek ontwikkeld voor seriematige renovatie. Het prefab-ontwerp is eenvoudig te integreren in de gevel en beschikt over een interne luchtuitlaat bij het raam. Deze slimme hoekoplossing draagt bij aan een maximale vormgevingsvrijheid en een verantwoorde uitstraling. Kenmerkend voor de units is tevens de wtw op basis van een geïntegreerde keramische warmteaccumulator. Ongeveer 90 procent van de warmte blijft hiermee behouden.
Eindresultaat
Met deze renovatie is de oorspronkelijke gebouwklasse van H verhoogd naar A+. De energievraag daalde van 292 naar 22 kWh/m2a, terwijl de CO2-balans gedurende de levensduur van het gebouw is verminderd met 2,7 ton. Dit is bovendien mogelijk geweest bij lage bouwkosten, een korte bouwtijd en een minimum aan overlast voor de bewoners.
Tekst: ing. Marjolein de Wit - Blok
Fotografie: LEG Immobilien SE, Ecoworks, Warema
Meer weten over innovatieve technieken en ontwikkelingen?
Meld u dan nu aan voor onze gratis nieuwsbrief