‘We zijn een ­branche vol ­oplossingen, ­waarover we te ­bescheiden zijn’

Mark Harbers gebruikte, na zijn aantreden in juni 2025, de zomermaanden om bij veel verschillende bedrijven uit de branche op bezoek te gaan. Ook sprak hij met vertegenwoordigers van collega-brancheverenigingen, het onderwijs, netbeheerders en andere stakeholders. In korte tijd wilde hij zoveel mogelijk te weten komen over de installatiesector.
‘De rode draad in de gesprekken met onze leden was vaak hun liefde voor het vak en het vakmanschap dat zij zo belangrijk vinden. Tegelijk merkte ik ook dat ze enorm bescheiden zijn. Veel ondernemers en vakmensen beseffen zelf vaak niet hoe belangrijk hun werk en hun oplossingen zijn voor de BV Nederland. We zijn een branche vol oplossingen, die onze bedrijven met enorm veel creativiteit aanbieden en uitwerken. Maar dat is niet iets waarvoor zij zich op de borst slaan of waarover ze hoog van de toren blazen. Wat mij betreft zouden we dat wel iets meer mogen doen. Dat kan ook helpen om een ander belangrijk vraagstuk, het tekort aan vakmensen, nóg beter aan te pakken.’

Ondernemersklimaat

Naast de uitdaging om voldoende vakmensen aan te nemen en binnenboord te houden, lijdt de sector onder zwalkende regelgeving. Harbers hoorde in zijn gesprekken de ondernemers regelmatig de klacht uitten dat wet- en regelgeving te vaak verandert en er soms zelfs sprake is van tegenstrijdige regels. ‘Als onze leden ergens een ‘broertje dood’ aan hebben, is het wel onduidelijke en elkaar tegensprekende regelgeving. Vandaar dat wij, ook met de verkiezingen in aantocht, de politiek opriepen om vooral een stabiel vestigingsklimaat te creëren. Als er eenmaal regels zijn, houd die dan in stand. Zorg er tegelijk voor dat regels werkbaar zijn. En voorkom regels die steeds weer voor repeterende en dubbele werkzaamheden zorgen, terwijl dat eenvoudiger kan en ook zou moeten.’
In haar streven naar een beter vestigingsklimaat trekt Techniek Nederland op met andere brancheverenigingen. Harbers merkt dat de politiek inziet dat die regeldruk ons land hindert, onder meer bij de uitvoering van de grote opgaven. ‘Denk dan aan het bouwen van nieuwe woningen, het oplossen van netcongestie en het verduurzamen van de bestaande bouw. Dit zijn stuk voor stuk uitdagingen waarvoor de installatiebranche de oplossingen heeft. Alleen wordt het de sector niet gemakkelijk gemaakt om die oplossingen ook snel en gestructureerd uit te rollen.’

Energieregisseur

‘Het vraagstuk van de netcongestie is bijvoorbeeld taaie kost. Maar ik merk in mijn gesprekken met onze ondernemers dat zij vaak mogelijkheden zien en oplossingen hebben om bedrijven of projectontwikkelaars te helpen als zij tegen dergelijke beperkingen aanlopen. We hebben becijferd dat onze sector met de huidige beschikbare technieken momenteel al 25 procent van alle netcongestieproblemen kan oplossen. Dit vergt alleen wel een vorm van omdenken, bij zowel opdrachtgevers als netbeheerders.’
‘Alles begint bij het creëren van meer inzicht in je verbruik. Heb je eenmaal inzicht, dan blijkt dat je al snel kunt beginnen en veel laaghangend fruit kunt plukken. Zo zorg je in veel situaties dat er ruimte ontstaat voor investeringen in modernisering, verduurzaming of uitbreiding van een pand of de productiecapaciteit.’
Harbers ziet dat steeds meer leden zich de rol van adviseur aanmeten, omdat zij over de kennis beschikken om hun klanten goed te informeren. Maar daarvoor zal die ondernemer zijn of haar bescheidenheid wat van zich af moeten werpen. Ook moet de vakman, die als adviseur wil optreden, zich verdiepen in bijvoorbeeld de economische factoren, zoals dynamische energiecontracten, of weten hoe je samenwerkingsverbanden op een bedrijventerrein creëert.
Volgens Harbers gebeurt dit wel al regelmatig. ‘Ik zie en spreek voldoende ondernemers die zich de kennis en vaardigheden eigen hebben gemaakt om als energieregisseur te kunnen optreden. Dit is een ontwikkeling die de komende tijd alleen maar méér vaart zal krijgen.’

‘Een prominente ontwikkeling waarin we veel energie stoppen is digitalisering’

Industrialisering en AI

Techniek Nederland vindt het erg belangrijk om ondernemers ook te faciliteren zodra zij zich met innovatieve ontwikkelingen en technieken bezighouden. ‘Een prominente ontwikkeling waarin we veel energie stoppen is de digitalisering. Denk aan de industrialisatie en robotisering van het werk, maar ook het gebruik van kunstmatige intelligentie (AI) om werkprocessen te versnellen en te verbeteren.’
‘Via onze commissie Innovatie ontplooien we mogelijkheden en oplossingen, en inventariseren we wat de bedrijven in onze branche nodig hebben. Zo hebben we recent een beleidscommissie voor AI, Robotisering en Industrialisatie ingesteld om specifieker te kunnen inventariseren wat onze leden op dit gebied nodig hebben. Dat AI een belangrijke rol gaat spelen, is duidelijk. Er is bovendien een enorme honger naar kennis op dit gebied’, weet Harbers.
Vorig jaar publiceerde Techniek Nederland het rapport ‘Artificial Intelligence, Robotisering en Industrialisatie; de technieksector in 2030’. En voor medewerkers van de grote bedrijven organiseerde de bestuurscommissie een masterclass bij Nijenrode Business Universiteit. Deze was volgens Harbers vooral bedoeld om inzicht te geven hoe die nieuwe, digitale technieken van invloed zijn op de businessmodellen van de bedrijven in de sector. ‘Dat je business verandert staat vast, maar op welke manier en hoe je daarop kunt inspelen, dat is voor velen in onze branche nog onduidelijk.’

Digivaardige monteurs

Harbers zag tijdens zijn bedrijfsbezoeken dat de branche in sneltreinvaart digitaliseert. ‘Op allerlei manieren zien we dat ondernemers hun medewerkers stimuleren en helpen om de digitalisering van hun bedrijfsprocessen, bijvoorbeeld met behulp van AI, een stap vooruit te brengen. Zo zijn er monteurs die na hun werkbezoek direct hun verslag inspreken, waarna een applicatie het verslag in tekst uitwerkt. Ook kunnen monteurs bestellingen van onderdelen steeds vaker direct vanaf de klus uitzetten. Bedrijven investeren ook in applicaties, en soms in speciale medewerkers, die administratieve of ondersteunende taken overnemen van de vakman. Zo kan de goed opgeleide vakman zich focussen op het werk waarvoor zijn vakkennis echt nodig is. De rest van het werk laat hij aan anderen of, nog beter, aan specifieke applicaties over.’
Van dit onderwerp is de stap naar de arbeidsmarkt niet zo groot meer. Harbers merkt op dat het vraagstuk van voldoende personeel nog altijd groot is en mogelijk ook blijft. ‘Ik denk dat we al blij moeten zijn als we het aantal mensen in de branche stabiel kunnen houden. Dat betekent gewoon dat we mensen slimmer en gerichter moeten inzetten. Digitalisering kan de bedrijven daarbij flink helpen. Maar kijk dus ook naar een andere manier van inzetten. Kijk eens goed waar en hoe je een vakman inzet. En probeer dan al die randzaken door anderen of door automatisering te laten uitvoeren.’